Sunset Blvd. / Κοινωνική. Σενάριο: Charles Brackett, Billy Wilder, D.M. Marshman Jr. Πρωταγωνιστούν: William Holden, Gloria Swanson, Erich Von Stroheim, Nancy Olson. Η.Π.Α. 1950. Διάρκεια: 110′
(4,5/5)
Ο Τζο Γκίλις νεαρός, φιλόδοξος σεναριογράφος πνίγεται στα χρέη. Μια μοιραία συνάντηση με την ξεπεσμένη ντίβα του βωβού κινηματογράφου, Νόρμα Ντέσμοντ, που ζει απομονωμένη στην εγκαταλελειμμένη βίλα της με φαντάσματα του παρελθόντος, θα αλλάξει τη ζωή και των δύο μια για πάντα.
Ο κινηματογράφος ως μια κατεξοχήν λαϊκή τέχνη, υπό την έννοια ότι απευθύνεται στον απλό άνθρωπο κάθε κοινωνικής τάξης, θρησκείας αλλά και πνευματικού επιπέδου, είχε, έχει και θα έχει την δυνατότητα να δημιουργεί είδωλα. Στα πρώτα χρόνια αυτής της σύγχρονης τέχνης, στα χρόνια δηλαδή πριν την έλευση του ήχου, τίθεται στο επίκεντρο ο ήρωας – ηθοποιός. Μιλάμε για μια θεοποίηση του ηθοποιού, ο οποίος όμως δεν γίνεται γνωστός με το πραγματικό του όνομα αλλά με αυτό του χαρακτήρα που υποδύεται. Από το 1927 όμως και μετά τα πράγματα αλλάζουν. Η ομιλία στον κινηματογράφο είχε ως αποτέλεσμα τον εξανθρωπισμό του ηθοποιού. Ο ηθοποιός κατεβαίνει από το θεϊκό του βάθρο και αποκτά ανθρώπινες διαστάσεις. Κυριεύεται από πάθη τα οποία και δεν φοβάται να αποκαλύψει. Πολλοί λοιπόν ηθοποιοί που λατρεύονταν ως θρύλοι από το κοινό, με την έλευση του ήχου στο σινεμά περιήλθαν σε πλήρη ανυποληψία. Μία τέτοια περίπτωση είναι και της Νόρμα Ντέσμοντ, ο χαρακτήρας της οποίας αν και φανταστικός απεικονίζει με ρεαλιστικό τρόπο την παρακμή των παλιών ειδώλων.
Η Λεωφόρος της Δύσης είναι ένα πικρόχολο σχόλιο πάνω στον κόσμο του θεάματος, (γι’ αυτόν το λόγο άλλωστε λοιδορήθηκε τόσο από τους παραγωγούς του Hollywood) φτιαγμένη για να προκαλέσει αλλά και να συγκινήσει με τον ξεπεσμό, ηθικό και ψυχικό, των χαρακτήρων της. Ο Τζο (William Holden), ο νεαρός και φιλόδοξος σεναριογράφος, οπορτουνιστής ως το κόκαλο, δεν διστάζει να μετατραπεί σε ζιγκολό προκειμένου να εκπληρώσει το όνειρό του. Οι όποιοι ενδοιασμοί του, μόνο προσχηματικοί μπορούν να χαρακτηριστούν. Οι ηθικές του αξίες, εξ αρχής χαλαρές, κονιορτοποιούνται από την αγάπη του για το χρήμα. Συναισθηματικά ρηχός αρνείται στον εαυτό του τα αυτονόητα, να ζήσει δηλαδή ελεύθερος, απαλλαγμένος από την τυραννία της ύλης και της Νόρμα. Από την άλλη η Νόρμα (Gloria Swanson) ζει το όνειρο του παρελθόντος. Ένα όνειρο όμως που έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Τυφλωμένη από τη λάμψη της παλιάς δόξας αλλά και τα καμώματα του υπερπροστατευτικού υπηρέτη της (τον υποδύεται το «ιερό τέρας» Erich Von Stroheim), αδυνατεί να δει τα αυτονόητα. Η φράση της «παραμένω μεγάλη, οι ταινίες έχουν μικρύνει» αντικατοπτρίζει πλήρως τον ασταθή ψυχικό της κόσμο.
Προορισμένη για την επιτυχία, η Λεωφόρος της Δύσης καταρρίπτει κάθε έννοια χώρου και χρόνου, κάθε έννοια ρεαλισμού. Γιατί πράγματι ποιος να το διανοηθεί ότι ένας νεκρός μπορεί να μιλάει, πόσο μάλλον να αφηγείται τη ζωή του! Η εναρκτήρια σεκάνς, μια από τις καλύτερες όλων των εποχών, θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη μας για την ιδιοφυία του Wilder που κατάφερε να μας χαρίσει την πρώτη «υποβρύχια λήψη» (με τη συνδρομή καθρεπτών).
Ο Wilder, ας μη γελιόμαστε, είναι ένας μετρ της σκηνοθεσίας. Αφήνει ένα αίσθημα μελαγχολίας να διαπνέει όλη την ταινία, από την εμφάνιση του «σιωπηλού» Buster Keaton, ως την αδυναμία του Cecil B. De Mille να βοηθήσει την Νόρμα. Πέραν τούτων όμως κατάφερε να επαναφέρει μια ηθοποιό (Swanson) ξεχασμένη για μια δεκαετία από το Hollywood και να αποσπάσει απ’ αυτήν μια bigger than life ερμηνεία. Η απόγνωσή της Νόρμα καθρεπτίζεται στο παγωμένο βλέμμα της Gloria Swanson, οι φιλοδοξίες της στην υπεροπτική της κίνηση. Κυρίες και κύριοι έτσι ακριβώς όπως παλιά, η Νόρμα Ντέσμοντ είναι η Gloria Swanson και το αντίστροφο. Η επιστροφή του ήρωα – ηθοποιού δύο δεκαετίες μετά είναι εκκωφαντική. Μ.Β.
Vertigo 