Μακριά ★★★

Uzak / Κοινωνική.

Σκηνοθεσία: Nuri Bilge Ceylan. Σενάριο: Nuri Bilge Ceylan. Πρωταγωνιστούν: Muzaffer Ozdemir, Emin Toprak. Τουρκία 2002. Διάρκεια: 110′

Ο Γιουσούφ άνεργος νέος, αφήνει πίσω τη ζωή του χωριού και πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη πόλη για ν’ αναζητήσει δουλειά. Εκεί θα τον φιλοξενήσει ο ξάδελφος του ο Μαχμούτ, φωτογράφος που απεχθάνεται τις κοινωνικές επαφές.

Από τη μία ο άνθρωπος της πόλης, ο Μαχμούτ, μόνος, απόμακρος, αδυνατεί να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του για να βρεθεί στο τέλος παγιδευμένος σε μια ζωή που και ο ίδιος δεν επιθυμεί. Έχει ξεπουλήσει όνειρα κι ιδανικά και καταλήγει απομονωμένος στο διαμέρισμά του με μοναδική παρέα φαντάσματα του παρελθόντος. Από την άλλη ο άνθρωπος του χωριού, ο Γιουσούφ, ο γεμάτος ελπίδες νέος, που ονειρεύεται μόνο τη φυγή, το ταξίδι στη θάλασσα. Καθημερινά έρχεται σε επαφή με την αφιλόξενη πλευρά της πόλης. Η περιδιάβαση των άδειων δρόμων και των πολύβουων κτιρίων δεν έχει γι’ αυτόν αποτέλεσμα. Με μαθηματική ακρίβεια τα όνειρά του οδηγούνται στο βυθό της ήρεμης θάλασσας του Μαρμαρά. Τέλος η Κωνσταντινούπολη , τόπος συνάντησης και συγκατοίκησης των δύο, άσπιλη μες στη λευκότητα του χιονιού να στέκει αφιλόξενη, μοναχική, όπως και οι ήρωές μας.

Ο Nuri Bilge Ceylan αποφεύγοντας να παρουσιάσει ξεκάθαρα κάθε είδους ανθρώπινης επαφής εντός κάδρου, κινηματογραφώντας σ’ ένα χιονισμένο τοπίο τους μοναχικούς περιπάτους των πρωταγωνιστών αλλά και σκοπίμως περιορίζοντας το λόγο στα απολύτως απαραίτητα, επιτείνει το αίσθημα μοναξιάς που αποπνέει η όλη συμπεριφορά των δύο ηρώων. Το γνωρίζει καλά κι ο ίδιος ότι δεν θα μπορέσει να κινηματογραφήσει την αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου όπως ο Αντιονιόνι Παραμένει όμως πιστός στο στυλ του Ιταλού δημιουργού. Ο κορυφαίος σύγχρονος Τούρκος σκηνοθέτης υιοθετεί λοιπόν τη μοντέρνα οπτική και τους αργούς ρυθμούς που τόσο ταιριάζουν στην ανατολίτικη φιλοσοφία, κινηματογραφώντας τη μοναξιά με τέτοιο τρόπο που από λεπτό σε λεπτό περιμένεις την έκρηξη συναισθημάτων, η οποία όμως προς απογοήτευση όλων τελικά δεν έρχεται.  Μ.Β.

Ο ΑΝΕΜΟΣ ΘΑ ΜΑΣ ΠΑΡΕΙ του Abbas Kiarostami

Bad ma ra khahad bord / Σινεφίλ. Σενάριο: Abbas Kiarostami. Πρωταγωνιστούν: Behzad Dorani, Noghre Asadi, Roushan Karam Elmi. Ιράν – Γαλλία 1999. Διάρκεια: 118′

(4,5/5)

 

Κινηματογραφικό συνεργείο καταφθάνει σ’ ένα ορεινό χωριό με σκοπό την καταγραφή μιας νεκρικής τελετής. Αντιμετωπίζει όμως ένα σοβαρό πρόβλημα, η υπέργηρη, ετοιμοθάνατη, γυναίκα δε λέει να πεθάνει…

 

Συναντήσεις και γνωριμίες ανολοκλήρωτες, συμβάντα και συζητήσεις ελλειπτικές. Αυτός είναι ο άνθρωπος της πόλης. Βιαστικός και αγχώδης, ανίκανος να φέρει κάτι εις πέρας. Ο Kiarostami μέσα από τη μινιμαλιστική και ρεαλιστική κινηματογραφική οπτική του, αποτυπώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αντίθεση ανάμεσα στον άνθρωπο της πόλης και αυτόν της υπαίθρου.

Πρωταγωνιστής, ένας νωθρός κινηματογραφιστής, ενοχλητικός και αδιάκριτος. Μετέρχεται κάθε είδους μέσο για να πετύχει τους σκοπούς του, αδιαφορώντας για τις σχέσεις με τους συνάνθρωπούς του. Από την άλλη ο άνθρωπος της φύσης που προσωποποιείται σε πέντε διαφορετικούς χαρακτήρες, σε πέντε διαφορετικές συναντήσεις με τον πρωταγωνιστή, έχει ακόμη τη δύναμη να διακρίνει την ομορφιά τριγύρω του, είναι απλός και αγαπά τη φύση, μα πάνω απ’ όλα αγαπά τη ζωή.

Πέντε χαρακτήρες που ο καθένας συμβολίζει και μια πτυχή της ανόθευτης ζωής στην ύπαιθρο. Το παιδί, που ουσιαστικά αποτελεί και τον ξεναγό του ήρωα στο χωριό, είναι η αθωότητα. Η γυναίκα στο καφενείο, η προσωποποίηση της εργατικότητας αλλά και της χαλαρότητας, έννοιες ασυμβίβαστες με τη ζωή στην πόλη. Από την άλλη ο άνδρας που σκάβει ένα πηγάδι στο λόφο, η πίστη σ’ ένα σκοπό έστω κι αδύνατο. Η γυναίκα στο σκοτεινό υπόγειο που δίνει γάλα στον πρωταγωνιστή και το πρόσωπο της οποίας ποτέ δε βλέπουμε, εκφράζει τη συστολή των ανθρώπων του χωριού αλλά και της ανιδιοτέλειας. Ο γιατρός – φιλόσοφος… η σοφία της φύσης.

Ο Kiarostami στήνει ολόκληρη την ταινία στις αντιθέσεις. Από τη μια ο άνθρωπος της πόλης, από την άλλη αυτός της υπαίθρου… Οι φανεροί ήρωες και οι χαρακτήρες που δε βλέπουμε. Οι τελευταίοι, ανίκανοι συναισθηματικά, ενδιαφέρονται μόνο για την επίτευξη του στόχου τους, γι’ αυτό και κινηματογραφικά δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον… Τέλος, η αντίθεση του φωτός με το σκοτάδι. Στο σκοτάδι απαγγέλει ο πρωταγωνιστής το ποίημα, ο τίτλος του οποίου είναι και ο τίτλος της ταινίας, στο φως πραγματώνεται το νόημά του. Μέσα σ’ ένα λιβάδι με στάχυα, ο άνεμος «μεταφέρει» τον ήρωα. Το φως νίκησε. Η αθωότητα και η θέληση για ζωή επιβάλλεται στη σκιά του θανάτου, που ηθελημένα άφησε ο Ιρανός σκηνοθέτης να πλανιέται σε όλη τη διάρκεια της ταινίας.